Herdenkingsplaats Schaduwcorrectie 1995

Het herdenkingsmonument kan gezien worden als een plek. Door de aanwezige vormen is deze plek een ‘archeologische vindplaats’ die voor de toekomst behouden moet worden. Vanaf de straat loopt een schelpenpad om de plek heen, het krakend geluid onder de voeten stemt tot nadenken. Deze plek is ontstaan door mensenhanden, vijftig jaar na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog in 1945.

Driehoek

Het grondvlak van de plek heeft de vorm van een trapezium en is een afgesneden driehoek. In de Tweede Wereldoorlog werd de driehoek gebruikt om personen als ongewenst te bestempelen. Zo kregen de Joden een ster opgespeld die bestond uit twee over elkaar liggende driehoeken, de zogeheten Davidster.

Schaduwcorrectie mei 1995

In mei, rondom het middaguur, valt de schaduw van de pilaar over het witte straatje in het grondvlak. Schaduwcorrectie kan beschouwd worden als correctie op de schaduwzijde van het menselijk bestaan: 

Pilaar

De pilaar, een Ionische zuil, is van gietijzer waarvan de huid uit roest bestaat en als een natuurlijke bescherming dient. Associaties die bij een pilaar kunnen opkomen: echo – aarden – bron – toekomst – tijd – houvast – schoonheid – baken – verbinding – wijsgeer – ode – bouwsteen – cultuur – beginpunt – oudheid – richting – herinnering – actief – kracht – bewijs – wankel evenwicht – lichaam – beschaving – ervaring – overblijfsel – ondersteuning…

Sokkel

De granieten sokkel is ongepolijst waardoor de kleur bij droog weer grijs-roze-bruin is. Als het regent worden de kleurschakeringen in het graniet veel intenser. De pilaar laat roestsporen achter op de sokkel. In de loop der tijd vergroeien deze met elkaar. Op de sokkel staan naast de initialen, geboorte- en sterfjaar van eenentwintig Enkhuizer verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog:

• Hessel Franciscus Fluitman (1877 HFF 1953)
• Jan Hommes (1879 JH 1954)
• Anton Kranenburg (1918 AK 1944)
• Piet Rodenburg (1888 PR 1957)
• Piet Smit (1921 PS 1945)
• Gerrit Cornelis Stapel (1912 GCS 1945)
• Dirk Eliza Wierenga (1922 DEW 1944)
• Cornelis Schuijt (1915 CS 1984)
• Jan Lenters (1893 JL 1968)
• Adrianus Groot (1920 AG 1974)
• Sietse Dirk Sietses (1910 SDS 1974)
• Jan Foeke Reitsma (1912 JFR 1991)
• Simon Keesman (1921 SK 2002)
• Adrianus Jacobus Hiëronymus Fluitman (1918 AJHF 2007)
• Annie Broeksma (1921 AB 2009)
• Heenke Antje Selst (1923 HAS 2013)
• Klaas Norel (1899 KN 1971)
• Gerrit Appelhof (1895 GA 1982)
• Garmt Molenhuis (1914 GM 1992)
• Taede Laagland (1919 TL 2001)
• Bernardus Lenters (1921 BL 2006)

In de directe omgeving van deze plek, de Verzetsbuurt, zijn straten naar een aantal van hen vernoemd. De initialen en jaartallen vormen als het ware een code en staan voor alle vrouwen, mannen en kinderen die in verleden, heden en toekomst vrede en vrijheid nastreefden, nastreven en zullen nastreven.

Schuilplaats

Het open huisje symboliseert de schuilplaats die ieder mens nodig heeft. Als het regent kan er letterlijk geschuild worden. Aan de binnenzijde van het afdak zijn teksten aangebracht: van de dag eens – verwijzend naar het verleden, en van de dag ooit – verwijzend naar de toekomst. Onder het afdak sta je hier tussenin.

Herdachte groepen:

Vervolgden Nederland, Verzet Nederland, Algemeen

Onthulling:  4 mei 1995

Aanpassingen:

2016 – toevoeging van acht verzetsnamen
2019 – diverse restauraties
2025 – toevoeging van vijf verzetsnamen, grote restauratie (onder andere grondvlak en schuilhuisje)

Over de kunstenaar

naam: Neefjes, Joseph Lodewijk Maria
geboorteplaats / datum: Noordwijk, 17 januari 1949

roepnaam: Joep
pseudoniem: Loodwicks Press Images (LPI)

Werkzaamheden voorheen: schilderen, grafiek en installaties (1972-1980) – schaduwcorrecties en foto(gram)performances (1980-1990)

Werkzaamheden vanaf 1990: fotorealisme / fotofictie / literaire fotografie

Korte omschrijving werk:

Schaduwcorrecties (1980-1990) en Loodwicks Press Images (vanaf 1990) zijn de belangrijkste werkperioden van beeldend kunstenaar Joep Neefjes.

Neefjes bedacht de term schaduwcorrectie voor zijn techniek om schaduwen in- en van objecten te verwijderen of wit te maken. Zijn meest eenvoudige manier om een schaduwcorrectie te maken was middels het fotogram. Fotopapier wordt zwart door licht, schaduwen blijven wit.

Samen met zijn muze en vrouw Alice Duinkerken deed Neefjes in de jaren 80 fotogram-performances door heel Europa. In het bijzijn van publiek werd een actiemoment in een achter- en ondergrond van fotopapier belicht, ontwikkeld en gefixeerd, waarbij de schaduwen van personen en attributen op het fotografisch papier wit bleven. De ontstane en tentoongestelde fotogrammen hadden formaten van 12 tot 150 vierkante meter.

Sinds 1990 gebruikt Joep Neefjes ook het pseudoniem Loodwicks Press Images (LPI). Hij maakt verhalen aan de hand van eigen foto’s die zo van de straat komen. Geen van de beelden zijn in scène gezet, maar Neefjes verandert ze door een context van titels, onderschriften en presentatie in een eigen ‘waar gebeurde’ werkelijkheid. Joep Neefjes/LPI, wel geplaatst in de categorie ‘literaire fotografie’, maakt vaak verhalen die zeer dicht op de journalistieke werkelijkheid zitten.